De 225 kilometer lange autoroute A13 die van Parijs naar Normandië loopt, stopt bij Caen. Het is de oudste autoroute van Frankrijk en dit stuk weg werd door de Duitsers aangelegd tijdens de tweede wereldoorlog. Bij Caen stopt Frankrijk echter niet. De A84 leidt naar Bretagne en de Mont Saint-Michel, terwijl de N13 naar Cherbourg gaat. Deze “nationale treize” heeft qua snelheid op sommige plekken wel iets weg van de autoroute, omdat je er plaatselijk wel 110 km/h mag rijden. De N13 is echter een weg die je niet al te snel af moet leggen. Hier, tussen Caen en Cherbourg zit je midden in het gebied van D-day. Op de stranden langs deze weg landden op 6 juni 1944 de geallieerden.
Tip: Boek eenvoudig overnachtingen in Caen >
Landingsstranden in Normandië
Bijna 75 jaar na dato vertonen sommige stranden nog steeds sporen van de grote invasie. Het zeewater is stil, groen van kleur, en de zachte golven werpen losgeraakt zeewier op het zand. De warme zon straalt bij Omaha Beach op tienduizenden hagelwitte kruizen die perfect uitgelijnd staan op keurig gemaaide groene grasvelden langs de zee. Ook op deze erevelden is het doodstil. Duitse kanonnen staan nog steeds in stelling, dreigend vanuit hun bunkers, maar zijn sinds D-Day onschadelijk. Onder water rusten wrakken van schepen en vliegtuigen. Ook ligt er nog steeds niet ontplofte munitie op de bodem van de zee. Zelfs nu nog.
Duitse bunker en kanon bij Longues
De Duitse AtlantikWall van bijna 4.000 kilometer lang liep van Noorwegen tot het zuiden van Frankrijk. Deze verdedigingslinie was door Hitler bedacht om tijdens de tweede wereldoorlog een geallieerde invasie vanuit het westen tegen te houden. De held van het verslagen Afrika Korps, woestijnvos en veldmaarschalk Erwin Rommel, kreeg de leiding over deze linie, maar het mocht niet baten. In juni 1944 braken de geallieerde troepen door tijdens Operatie Overlord en overrompelden de Duitse Wehrmacht. De stranden met als codenamen Omaha Beach en Utah Beach staan vandaag de dag nog symbool voor deze enorme invasiemacht. Met name op Omaha werden door de Amerikanen veel verliezen geleden: ruim 2.000 alleen al op D-Day. Op het naastgelegen Amerikaans ereveld rusten bijna 10.000 soldaten die hun leven gaven voor de vrede en onze vrijheid. De witte kruizen laten hun naam zien, alsmede hun onderdeel en hun overlijdensdatum. Maar sommige witte kruizen voeren de tekst ‘Here rests in honored glory a comrade in arms known but to God’. Het is mooi en indrukwekkend om te zien maar het is vooral treurig.
Ereveld Omaha Beach
Ook zijn er Duitse erebegraafplaatsen vlak langs de N13, zoals die van La Cambe. Ze ogen nog iets dramatischer dan de geallieerde velden. De gesneuvelden liggen met meerderen in een graf. Her en der op de grond staan donkere, lage kruizen en plaquettes. Maar vooral en in tegenstelling tot de Amerikaanse erevelden worden hier ook de geboortedata getoond, waarmee deze graven iets minder anoniem zijn. De leeftijden van de jongens liegen er niet om: 17 jaar, 18 jaar, 19 jaar. Net als hun tegenstanders zijn ze allen meedogenloos opgeofferd in een zinloze oorlog.
Duits ereveld van La Cambe
In Normandië kom je in aanraking met de duinen, de stranden die bij vloed voor een deel onder water verdwijnen, de rotspartijen, de pittoreske dorpen en de befaamde appelgaarden. Maar je ontkomt er niet aan om in Normandië ook stil te staan bij het oorlogsverleden. Tal van musea nodigen bezoekers uit om zich te verdiepen in wat zich hier bijna 75 jaar geleden heeft afgespeeld. Een indrukwekkend museum is dat van Sainte Mère Eglise. Dit stadje werd als eerste bevrijd op die 6 juni en aan de kerktoren hangt een pop met een parachute. Deze herinnert aan de Amerikaanse parachutist John Steele die hier urenlang machteloos gehangen heeft terwijl de luidende kerkklokken hem langzaamaan doof maakten.
Kerk van Sainte Mère Eglise
Ook Omaha Beach heeft zijn eigen museum, alsmede het verderop gelegen Arromanches. De musea laten voertuigen zien, uniformen, wapens en gebruiksartikelen, en vertonen fascinerende documentairefilms uit die periode. Iedere keer weer kom je er tijd, ogen en oren te kort. In Arromanches werd één van de twee kunstmatige Mulberry havens aangelegd door de geallieerden. Pontons werden toen vanuit Engeland naar de Franse kust gesleept en vormden hier een bescherming voor de bevoorradingsschepen. De pontons liggen er voor een deel nog steeds, ook al bieden ze al lang geen echte beschutting meer langs een kust die nog vaak wordt geteisterd door vernietigende stormen.
Museum Sainte Mère Eglise
In Normandië zijn tientallen musea, groot en klein, die als thema de landingen van 1944 hebben. Hiernaast zijn er tal van militaire begraafplaatsen en bunkercomplexen te zien. Niet al die betonconstructies zijn overigens toegankelijk. Vanuit de Batterie de Longues werd door Duitse artillerie op de geallieerden geschoten. Het is de enige kustbunker waar nog steeds kanonnen staan en ze geven een beklemmende indruk van hoe de aanval verliep.
Mulberry haven
De tragische pagina van toen is heel duidelijk nog niet omgeslagen maar Normandië heeft meer te bieden dan alleen het verleden. De appelcider en de op cognac lijkende calvados, gedestilleerd vanuit cider, zijn plaatselijke dranken die in het hele land en daarbuiten bekend zijn. Meer lokaal wordt de petit vélo geserveerd, een mix van calvados en witte wijn. Door de nabijheid van de zee zullen veel liefhebbers van zeevruchten de verse oesters, jakobsschelpen en zee-oren weten te waarderen, om tenslotte een maal af te sluiten met één van de vele Normandische kazen. Normandië is immers een streek waar geschiedenis, cultuur en gastronomie goed samen gaan. Ook de vele musea met andere thema’s dan de oorlog getuigen daarvan.
Laat de autoroute letterlijk even links liggen en draai de N13 op om dit alles te ontdekken! Normandië en jijzelf verdienen het dat je er wat tijd aan besteedt.